Boekentips
Door: Marielle van Oort
Machtswoorden: De kracht van politiek en taal
In “Machtswoorden” wordt de fascinerende relatie tussen woorden en macht onder de loep genomen. Dit boek biedt een historische terugblik, maar plaatst ook de hedendaagse politieke taal in context. Schrijven blijkt meer in te houden dan verwoorden; het is definiëren, claimen, verbeelden, ideologiseren, inspireren, waarschuwen, overtuigen en mobiliseren. Schrijven schept gemeenschappen en vijanden, rechten en bevoegdheden. Schrijven, kortom, is politiek met andere middelen. Remieg Aerts, Coen Brummer en Gertjan Schutte stelden dit boek samen.
Rond verkiezingen zien we vaak een stroom van pamfletten in boekvorm die de kern van een politieke overtuiging oftewel politieke partij weergeeft met hierin de drijfveren van de auteur (vaak partijleider) verweven. Wat drijft politici ertoe om een boek te schrijven, terwijl zij moeiteloos de media weten te bereiken? De stroom van “politieke” boeken is de afgelopen 25 jaar gegroeid Eén ding is zeker: het is niet nieuw. Sommige boeken hebben een diepgaandere insteek, zoals die van Pieter Omtzigt, Pim Fortuyn en Jan Marijnissen, die hun visie op een alternatieve politiek uiteenzetten. Oudgedienden als Frits Bolkestein, Ruud Lubbers en Ed van Thijn openden juist de deuren naar de Haagse binnenwereld.
Maar het gaat veel verder terug. Onderzoekers brengen in kaart hoe schrijvende politici niet alleen hun ideeën vastlegden, maar daadwerkelijk invloed uitoefenden op de politieke koers. De bundel van Aerts c.s. laat zien hoe dit fenomeen teruggaat tot de patriottenbeweging in de 18e eeuw en doorloopt tot de dag van vandaag.
Met de focus op enkele politieke schrijvers roept de selectie vragen op. Waarom krijgt Pieter Vreede wel aandacht, maar ontbreekt Joan Derk van der Capellen? Waarom wordt de antirevolutionair Groen van Prinsterer belicht, maar niet de liberaal Thorbecke? En waarom ontbreekt een bijdrage over Joop den Uyl? Ondanks deze hiaten biedt het boek niet alleen een rijke analyse van de geschiedenis, maar daagt het ook uit om na te denken over de invloed van politieke schrijvers in het heden. Met de huidige politieke onrust in de Nederlandse politiek zijn er wellicht nog boekwerken te verwachten. Dus een must-read voor wie geïnteresseerd is in de wisselwerking tussen macht en taal.
Remieg Aerts e.a.
Machtswoorden; over schrijverschap en politiek in Nederland
Prometheus, Amsterdam, 2025 - 25,99 euro
‘Kiezen voor democratie’ – Een pleidooi voor vernieuwing
In Kiezen voor democratie stelt Marcia Luyten een scherpe een actuele vraag: hoe kunnen we onze democratie redden in een tijd van polarisatie, complottheorieën en sociale media die het publieke debat mede domineren? Dit boek is een analyse en een indringende oproep om na te denken over de fundamenten van de democratische rechtsstaat.
Luyten heeft haar carrière deels gewijd aan het bestuderen van democratie, zowel in Nederland als in Afrikaanse landen. Haar inzichten maken Kiezen voor democratie tot een onderbouwd betoog. Ze trekt lijnen door de geschiedenis en laat zien hoe verkiezingen zoals we die nu organiseren, stammen uit een tijdperk zonder technologie en massacommunicatie.
Met sociale media als krachtig instrument wordt de democratie op de proef gesteld: het versnelt polarisatie, maakt burgers vatbaar voor desinformatie en zet traditionele instituties onder druk.
Luytens stijl is helder en toegankelijk, maar raakt niet altijd de complexiteit van het onderwerp. Kiezen voor democratie is een boek met een sterke sociale media-component, bedoeld voor iedereen die zich zorgen maakt over de toekomst van onze samenleving.
Marcia Luyten
Kiezen voor democratie
De Bezige Bij, Amsterdam, 2025 - 15,00 euro
